chỉ dẫn cách cúng giá»— tổ nghá» nghệ thuáºt ngà y 11 và 12 âm lịch
Ngà y 12/8 âm lịch hà ng năm được xem là ngà y ý nghÄ©a trá»ng đại của những ngÆ°á»i hoạt Ä‘á»™ng trong lÄ©nh vá»±c sân khấu. Vì đó là ngà y để má»—i ngÆ°á»i nghệ sÄ© thắp nén hÆ°Æ¡ng tri ân cha ông, những ngÆ°á»i thầy, những tiá»n bối đã có công khẩn hoang bá»™ môn nghệ thuáºt Ä‘iện ảnh truyá»n thống, đặc biệt là bá»™ môn hát tuồng, chèo, cải lÆ°Æ¡ng.
Từ năm 2010 ngà y nà y cÅ©ng được chá»n là ngà y Ä‘iện ảnh Việt Nam và đây là ngà y liên hoan há»™i diá»…n tôn những vỡ diá»…n, những vai diá»…n, những nghệ sÄ© xuất sắc trong năm qua. Äây cÅ©ng là dịp tổng kết đánh giá hoạt Ä‘á»™ng Ä‘iện ảnh. Ngà nh sân khấu sẽ tiếp phát huy tinh thần uống nÆ°á»›c nhá»› nguồn, thăm viếng những ngÆ°á»i thầy, nghệ sÄ© già yếu, neo Ä‘Æ¡n có hoà n cảnh khó khăn.
Giỗ tổ ngà nh điện ảnh bắt nguồn từ đâu?
Cứ đến ngà y những ngà y giữa tháng 8 âm lịch thì Ä‘iện ảnh các nÆ¡i lại rá»™n rà ng chuẩn bị cúng tổ. Dù báºn rá»™n nhÆ° thế nà o, các nghệ sÄ© cúng gác lại công việc, chia thà nh từng Ä‘oà n, đến Ä‘iện ảnh nà y thắp hÆ°Æ¡ng, qua sân khấu khác thắp hÆ°Æ¡ng, thắp hÆ°Æ¡ng từ rạp nà y qua rạp khác. NhÆ°ng khi được há»i tổ nghiệp là ai thì má»—i ngÆ°á»i lại kể theo má»™t cách khác nhau.
NSƯT Kim Tá» Long cho biết: “Từ khi bÆ°á»›c và o lÄ©nh vá»±c nghệ thuáºt, hầu nhÆ° nghệ sÄ© nà o cung luôn tin rằng có dốt. mặc dầu vẫn chÆ°a biết xác thá»±c tổ nghiệp của ngà nh là ai chỉ biết đó là đấng linh thiêng, luôn dõi theo ngà nh. Các nghệ sÄ© tin và phụng dưỡng. Những ngÆ°á»i lá»›n tuổi thì rất tin tức và coi trá»ng, trÆ°á»›c khi lên sân khấu luôn thắp hÆ°Æ¡ng, khấn tổ nghá». Và rất nhiá»u việc xảy ra thá»±c tiá»…n chỉ cần thắp hÆ°Æ¡ng khấn tổ má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u được phù trợâ€
Trong những giai thoại vỠông tổ sân khấu, giai thoại chúng tôi được nghe nhiá»u nhất là hai vị hoà ng tá» mê coi hát đến mức chết trong buồng hát. vong linh của há» thÆ°á»ng xuyên hiện lên coi hát và độ trì nên ngÆ°á»i trong nghá» bèn láºp bà n thá» 2 vị là tổ. Ngà y 12/08 chÃnh là ngà y 2 vị hoà ng tá» tắt nghỉ.
Bên cạnh đó, còn có giai thoại phổ biến khác vá» truyá»n thuyết “ông tổ ngà nh sân khấu. Ông tổ xuất thân từ ăn mà y. Vì thế, nghệ sÄ© rất kiêng kỵ cho tiá»n ăn mà y, ăn mà y vì cho rằng nhÆ° thế là xúc phạm đến tổ nghiệp.
NSND Äinh Bằng Phi cho rằng, những giai thoại nà y được dá»±ng ra thá»±c chất là tạo sá»± tin. Những ngÆ°á»i là m sân khấu Ä‘á»u cho mình là con cháu của “ông tổâ€. Ông cÅ©ng giải thÃch thêm: “Những ngÆ°á»i Ä‘i trÆ°á»›c đặt ra những giai thoại nà y vừa dá»±a trên thá»±c tế, vừa có chút hoang Ä‘Æ°á»ng, truyá»n khẩu từ Ä‘á»i nà y sang Ä‘á»i khác. Giai thoại hai vị hoà ng tá» không rõ tên, không rõ chẳng lẽ. Còn nói click here ông tổ là hà nh khất, vì sao? Nghá» có 3 vị Thánh Tổ gồm tiên tổ, tiên tổ và Thánh trong ba vị Thánh tổ nghá» có má»™t ngÆ°á»i là ăn xin. bởi thế giá»›i nghệ sÄ© kiêng kỵ cho tiá»n vì há» nghÄ© rằng cùng má»™t ông Tổ không nên thà cho nhau. Câu chuyện nà y tồn tại quá lâu nên khi được truyá»n miệng lại cÅ©ng khác Ä‘i Ãt nhiá»u khiến các các nghệ sÄ© trẻ sau nà y hiểu lầm.
Theo những nghệ sÄ© là m nghá» lâu năm, phong tục thá» rổ xuất hà nh từ các Ä‘oà n đồ dần lan sang cải lÆ°Æ¡ng, tuồng chèo, kịch nói… Vá» sau, ca sÄ©, diá»…n viên, ngÆ°á»i mẫu, nhà sản xuất, nhạc sĩ… cÅ©ng dá»± và duy trì việc cúng tổ hà ng năm và khấn tổ trÆ°á»›c khi ra diá»…n.
Cách cúng giỗ tổ nghỠđiện ảnh của nghệ sĩ Việt
Má»—i năm đến ngà y giá»— tổ, các nghệ sÄ© trong Nam, ngoà i Bắc Ä‘á»u có những hoạt Ä‘á»™ng để tôn nghá» và hoà i tưởng tổ nghiệp.
Các Ä‘Æ¡n vị và sân khấu thÆ°á»ng tổ chức lá»… giá»— tổ riêng nhÆ°ng thÆ°á»ng có 3 hoạt Ä‘á»™ng chÃnh: Lá»… dâng hÆ°Æ¡ng, dâng hoa Tổ nghá»; Lá»… tri ân những nghệ sÄ© cao tuổi, hoà i tưởng những nghệ sÄ© đã tắt thở và vinh doanh những nghệ sÄ© đã có những đóng góp trá»™i; rút cục là những tiết mục văn hóa nghệ thuáºt đặc sắc.
Các nghệ sÄ© khắp nÆ¡i hÆ°á»›ng vá» tổ nghá». Äến vá»›i ngà y giá»— tổ trá»ng thể, ngÆ°á»i mang hoa, ngÆ°á»i mang trái cây, ngÆ°á»i mang heo quay, ngÆ°á»i mang gà luá»™c dâng lên bà n Ä‘á»™c tổ để diá»…n tả lòng tôn kÃnh đến tổ nghiệp, ngó tổ nghá» Ä‘á»™ trì sá»± nghiệp gặp may mắn ngà y cà ng phát triển.